Ściągnij plik .docx
[Miasto], [Data] r.
Szanowny Pan
Robert Bugaj
Dyrektor
Podkarpackiego Oddziału Wojewódzkiego
Narodowego Funduszu Zdrowia w Rzeszowie
ul. Zamkowa 8
35-032 Rzeszów
Szanowny Panie Dyrektorze,
Przynajmniej od 2016 r. w województwie podkarpackim praktycznie niemożliwe jest przeprowadzenie zabiegu przerywania ciąży w sytuacjach, w których dopuszcza to prawo. Jak wynika z informacji publikowanych zarówno w prasie lokalnej[1], jak i ogólnopolskiej[2], placówki działające na terenie województwa odmawiają wykonywania tych zabiegów. Także zgodnie z danymi cytowanymi przez Rzecznika Praw Pacjenta w piśmie z 7 lutego 2017 r. adresowanym do p.o. Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, dostęp do świadczeń zdrowotnych w zakresie legalnego przerywania ciąży jest ograniczany zarówno wskutek masowego powoływania się przez poszczególnych lekarzy na tzw. klauzulę sumienia, jak i wskutek bezzasadnego odmówienia przeprowadzenia zabiegu[3].
Jest to trwałe, rażące i całkowicie niedopuszczalne łamanie praw pacjentek.
Jak Panu z pewnością wiadomo, przerywanie ciąży w Polsce jest dopuszczalne, gdy jest wykonywane przez lekarza, a ponadto:
-
Ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej,
-
Badania prenatalne lub inne przesłanki medyczne wskazują na duże prawdopodobieństwo ciężkiego i nieodwracalnego upośledzenia płodu albo nieuleczalnej choroby zagrażającej jego życiu,
-
Zachodzi uzasadnione podejrzenie, że ciąża powstała w wyniku czynu zabronionego[4].
Obowiązujące przepisy jednoznacznie wskazują, że zabieg przerwania ciąży jest świadczeniem zdrowotnym, które powinno być wykonywane nieodpłatnie w publicznym zakładzie opieki zdrowotnej [5]. Szczegółowe zasady udzielania świadczeń określa ustawa z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, która przyznaje świadczeniobiorcy między innymi prawo wyboru szpitala spośród szpitali, które zawarły umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Również wydane na podstawie powyższej ustawy zarządzenie Prezesa NFZ nr 71/2016/DSOZ[6] jednoznacznie wymienia działania związane z przerywaniem ciąży wśród grup świadczeń objętych leczeniem szpitalnym (kod grupy M17). Co więcej, zgodnie z obowiązującymi przepisami każdy świadczeniodawca ma obowiązek zapewnić udzielanie świadczeń zdrowotnych w sposób kompleksowy, czyli obejmujący wykonanie niezbędnych badań oraz procedur medycznych[7].
Jak wynika z powyższego, żaden przepis obowiązującego prawa nie pozwala publicznym zakładom opieki zdrowotnej generalnie odmawiać wykonywania zabiegów przerywania ciąży. Unormowania dotyczące tak zwanej „klauzuli sumienia” odnoszą się do indywidualnych wyborów lekarzy, jednak w żadnym wypadku nie zwalniają ani publicznych szpitali, ani Narodowego Funduszu Zdrowia z obowiązku zapewnienia dostępności świadczeń zdrowotnych pacjentkom.
Przypominamy treść powyższych regulacji, ponieważ trudno nie odnieść wrażenia, że podkarpacki oddział Narodowego Funduszu Zdrowia od lat toleruje stan rażącego naruszania praw pacjentek przez świadczeniodawców.
Informacje o ograniczeniach w dostępie do legalnego przerywania ciąży w województwie podkarpackim pojawiają się od lat. Już w 2014 r. w mediach informowano o ograniczeniach w dostępie do tych zabiegów wskutek masowego powołania się przez niektórych lekarzy na tzw. klauzulę sumienia[8]. Z kolei w 2016 r. podkarpacki oddział NFZ udzielił Rzecznikowi Praw Pacjenta wymijającej odpowiedzi, z której wynika, że nie posiada informacji o dostępie województwie podkarpackim do zabiegów przerywania ciąży[9]. Wynika z tego, że choć dane o braku praktycznej możliwości legalnego przerwania ciąży w województwie podkarpackim uzyskały zarówno media, jak i Rzecznik Praw Pacjenta (po uzyskaniu tych informacji bezpośrednio w szpitalach), to informacji na ten temat nie ma wojewódzki oddział NFZ.
Takie postępowanie podkarpackiego oddziału Funduszu jest nie tylko kuriozalne, ale niezgodne z obowiązującym prawem.
Zgodnie z art. 97 ust. 3 pkt 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, do zadań NFZ należy między innymi określanie jakości i dostępności oraz analiza kosztów świadczeń opieki zdrowotnej. Z kolei w myśl art. 107 ust. 5 ustawy, obowiązkiem dyrektora oddziału wojewódzkiego NFZ jest między innymi rozliczanie umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, a także kontrola i monitorowanie ich realizacji. Oznacza to, że obowiązki związane z zapewnieniem dostępu do świadczeń obciążają także NFZ.
W związku z powyższym, oczekujemy:
-
natychmiastowego podjęcia działań zmierzających do zapewnienia, aby na terenie województwa podkarpackiego pacjentki uzyskały dostęp do zabiegów przerywania ciąży w warunkach przewidzianych prawem,
-
udzielenia niezwłocznie (najpóźniej w terminie 30 dni od otrzymania niniejszego pisma) pisemnej odpowiedzi, z wskazaniem działań podjętych przez dyrektora podkarpackiego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia, a także ich efektów, w szczególności wskazanie, w których publicznych placówkach na terenie województwa podkarpackiego możliwe jest przeprowadzenie zabiegu przerwania ciąży.
Z wyrazami szacunku,
Do wiadomości:
-
p.o. Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia (ul. Grójecka 186, 02-390 Warszawa)
-
Rzecznik Praw Obywatelskich (Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, Al. Solidarności 77, 00-090 Warszawa)
-
Rzecznik Praw Pacjenta (Biuro Rzecznika Praw Pacjenta, ul. Młynarska 46, 01-171 Warszawa)
[1] „Wszyscy lekarze szpitala Pro-Familia podpisali klauzulę sumienia”, Rzeszów News; 11 maja 2016 r.
„Legalna aborcja? Nie na Podkarpaciu”, Gazeta Wyborcza – wydanie rzeszowskie; 11 maja 2016 r.
„Lekarze masowo podpisują klauzulę sumienia w sprawie aborcji”, Wirtualna Polska, 13 maja 2016 r.
[3] Pismo nr RzPP-WPR.420.61.2016.AGL opublikowane przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich
[4] Art. 4a ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.
[5] Art. 4b ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.
[6] Zarządzenie nr 71/2016/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 30 czerwca 2016 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju leczenie szpitalne.
[7] §8 rozporządzenia Ministra Zdrowia z 8 września 2015 r. Ministra Zdrowia w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej.
[8] „250 lekarzy z Podkarpacia podpisało deklarację wiary”, Nowiny24, 1 czerwca 2014 r
[9] Pismo z 4 sierpnia 2016 r., ZRP.050.47.2016 cytowane przez Rzecznika Praw Pacjenta w piśmie nr RzPP-WPR.420.61.2016.AGL